NIK o mapach akustycznych

Najwyższa Izba Kontroli opublikowała wyniki kontroli dotyczącej ochrony przez hałasem w dużych miastach. Kontrolerzy wzięli pod lupę m.in. obowiązek wykonywania map akustycznych.

Mapa akustyczna Opola

W pierwszym okresie sporządzania map akustycznych (tj. do 30 czerwca 2007 r. dla aglomeracji powyżej 250 tys. mieszkańców) opóźnienia w tym obszarze wystąpiły w sześciu z siedmiu kontrolowanych przez NIK urzędów miast (poza Warszawą) i wynosiły od dwóch (UM w Poznaniu) do 19 miesięcy (UM w Białymstoku). Było to spowodowane brakiem w odpowiednim czasie przepisów wykonawczych oraz doświadczenia w takich sprawach, a niekiedy także zaniedbaniami.

W drugim okresie sporządzania map akustycznych (do 30 czerwca 2012 r. dla wszystkich aglomeracji powyżej 100 tys. mieszkańców) w aglomeracjach powyżej 250 tys. mieszkańców opóźnienia były nieznacznie mniejsze. Prezydent Bydgoszczy dotrzymał terminu aktualizacji mapy, w Warszawie, Łodzi i Poznaniu opóźnienia nie przekroczyły pięciu miesięcy, we Wrocławiu wyniosły prawie rok, w Białymstoku 19 miesięcy, a w Szczecinie wykonanie kolejnej mapy akustycznej planowane jest dopiero w 2014 roku. W trzech z ostatnich wymienionych miast opóźnienia tłumaczono prowadzeniem inwestycji w infrastrukturę drogową zmieniających w sposób istotny układy komunikacyjne – w ocenie NIK argumentacja ta była racjonalna.

Pierwsze doświadczenia dużych aglomeracji w diagnozowaniu stanu ich akustyki, jak też rozwój usług w tym zakresie, zaowocowały sprawnym sporządzeniem map akustycznych przez mniejsze miasta. Z objętych kontrolą siedmiu aglomeracji od 100 do 250 tys. mieszkańców (z 28 miast tej wielkości w Polsce) w pięciu (Gorzów Wielkopolski, Toruń, Radom, Koszalin i Zielona Góra) mapy akustyczne wykonano terminowo, w Kaliszu z opóźnieniem pięciu miesięcy (z powodu realizacji mapy akustycznej razem z miejskim systemem informacji przestrzennej), a do czasu zakończenia kontroli nie powstała mapa akustyczna Wałbrzycha. Do końca 2012 r. Wałbrzych był jedynym w kraju miastem powyżej 100 tys. mieszkańców niemającym statusu miasta na prawach powiatu, więc opracowania mapy akustycznej nie zlecił ani starosta wałbrzyski (tłumacząc to przyjęciem przez Radę Ministrów 10 lipca 2012 r. rozporządzenia w sprawie przywrócenia miastu Wałbrzych statusu miasta na prawach powiatu), ani prezydent miasta, tłumacząc to brakiem środków na takie opracowanie (szacowanych na ok. 630 tys. zł).

Mapy akustyczne objętych kontrolą aglomeracji zostały opracowane na ogół prawidłowo i spełniały wymagania określone w rozporządzeniu ministra środowiska. W drugim okresie sporządzania map akustycznych, niekompletność stwierdzono w przypadku Radomia i Wrocławia. Stosunkowo niewielka skala nieprawidłowości w tym obszarze była wynikiem: angażowania w urzędach miast zarówno na etapie przygotowywania zamówień na wykonanie map akustycznych, jak i ich odbioru przedstawicieli komórek organizacyjnych zajmujących się ochroną środowiska, zagospodarowaniem przestrzennym, informatyką, geodezją i inwestycjami (korzystano też z pomocy zewnętrznych fachowców) oraz opracowania przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska wytycznych do sporządzania map akustycznych dla obu okresów mapowania.

Kontrolerzy zwrócili ponadto uwagę na to, że złagodzenie dopuszczalnych norm hałasu komunikacyjnego w 2012 roku, praktycznie bezpośrednio po terminie sporządzania map akustycznych, wymusiło na miastach konieczność ich ponownego przeliczenia i aktualizacji dokumentów z nimi związanych. W części kontrolowanych aglomeracji wiązało się to z kosztami rzędu kilkudziesięciu tysięcy zł.

We wnioskach NIK sugeruje opracowanie i wprowadzenia obowiązującej przy sporządzaniu map akustycznych ujednoliconej metodologii ustalania terenów oraz populacji mieszkańców narażonych na hałas. Obecnie opracowania te tworzone są bowiem wg różnych zasad, co np. utrudnia porównywanie dwóch edycji mapy dla tego samego miasta. W ocenie Izby należy także rozważyć nowelizację Prawa ochrony środowiska, by wprowadzić instrumenty umożliwiające egzekwowanie od organów samorządu terytorialnego terminowej realizacji obowiązków związanych ze sporządzaniem i udostępnianiem map akustycznych i programów ochrony środowiska przed hałasem.

JK