Sejmowa dyskusja o systemowych zmianach w geodezji

W Sali Kolumnowej Sejmu odbyło się 7 marca br. seminarium zorganizowane przez Klub Parlamentarny Prawa i Sprawiedliwości pt. „Rola geodezji i kartografii jako służby informacyjnej współczesnego państwa”.

250 osób uczestniczyło w imprezie, która zainicjowała dyskusję nad nowym prawem geodezyjnym i kartograficznym, a szerzej – nad zmianami w geodezji i jej rolą we współczesnym państwie.
Według szefa klubu PiS Marka Kuchcińskiego zmiany, jakie będą wprowadzane w prawie geodezyjnym, należy widzieć jako jeden z elementów naprawy państwa, zgodny ze strategią tej partii. Filarami tej naprawy są: wykorzenienie z życia państwa wszelkich patologii oraz rozwój gospodarczy w ramach idei „solidarnego państwa”.

Piotr Piętak, wiceminister MSWiA odpowiedzialny od kilku dni za geodezję, podkreślił, że jednym z założeń polityki informatycznej obecnej ekipy było umieszczenie GUGiK w resorcie odpowiedzialnym za sprawy informatyzacji (czyli w MSWiA). Odnosząc się do reform wprowadzanych przez obecny rząd w sferze informatyzacji, powiedział, że cały czas funkcjonujemy w Polsce resortowej. Zadaniem reformy jest więc jej zlikwidowanie, ale do tego potrzebne jest urzeczywistnienie idei „państwa sieciowego” i zmiany w ogólnie pojętej „kulturze urzędniczej”. Według Piotra Piętaka zasoby geoinformatyczne ważne z punktu widzenia interesów państwa rozrzucone są po wielu ministerstwach, stąd nowe rozwiązania prawne będą z konieczności robione na przecięciu interesów resortowych. Według wiceministra zasoby te nie mogą być traktowane jako własność urzędników danego resortu.
Powołany niedawno przez Piotra Piętaka nieformalny zespół specjalistów ma przedstawić w maju br. założenia do nowej ustawy o geodezji i kartografii. Jej założenia „mają spełniać pewne brzegowe warunki polityczne” narzucone przez PiS. Po akceptacji przez posłów PiS poddane będą one dalszej dyskusji. Dla zapewnienia większej skuteczności powołanego zespołu Klub Parlamentarny PiS oraz rząd będą na bieżąco informowane o jego pracach.
Wiceminister zapewnił, że wysłuchane zostaną wszystkie strony dyskusji. Pod uwagę będą brane także głosy geodetów, „których rola w sferze informacji geoprzestrzennej ulegnie zmianie, zmieni się też status geodetów powiatowych”.

Wiesław Potrapeluk, główny geodeta kraju, przedstawił projekty realizowane obecnie przez GUGiK oraz najbliższe zamierzenia urzędu. W ramach programu informatyzacji państwa na lata 2007-2013 urząd zgłosił trzy projekty:
? budowa systemu katastralnego wg koncepcji nowej ekipy (190 mln zł, lata 2007-2010);
? budowa systemu TERYT2 (45 mln, lata 2007-2010);
? budowa georeferencyjnej bazy obiektów topograficznych „e-topografia” (160 mln, lata 2007-2013).
Odnosząc się do problematyki katastru, GGK stwierdził, że „nie da się zbudować katastru na bazie dzisiejszych przepisów”, dlatego przedstawił takie oto założenia do dyskusji o katastrze:
? ma być to rejestr publiczny prowadzony wspólnie z ewidencją gruntów i budynków, w ramach tego samego systemu operacyjnego,
? ma służyć zarówno potrzebom poszczególnych osób, jak i całej społeczności,
? ma być prowadzony na poziomie powiatów,
? ma być ściśle powiązany z państwowym zasobem geodezyjno-kartograficznym,
? do katastru przenoszone mają być nieruchomości o uregulowanym stanie prawnym i z granicami określonymi w odpowiednich procedurach prawnych,
? granice działek mają być stabilizowane w terenie,
? wpis do rejestru ma następować na wniosek właściciela,
? ma to być rejestr pasywny,
? ma być zachowany ciągły „przepływ” nieruchomości z EGiB do katastru (po przejściu procedur weryfikacyjnych),
? wpis o prawie własności ma następować na podstawie wpisu w księdze wieczystej,
? rejestrowane mają być adresy nieruchomości (zgodnie z ogólnokrajowym standardem),
? system ma mieć zintegrowane części: geometryczną i opisową,
? w przyszłości rejestrowana ma być również wartość nieruchomości.
Ukłonem w stronę dość licznie przybyłych przedsiębiorców, głównie szefów dużych firm, była deklaracja Wiesława Potrapeluka, że ośrodki dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej powinny stać się „miejscem przyjaznym dla wykonawstwa geodezyjnego”.

Prezes Polskiej Geodezji Komercyjnej, a także Federacji Organizacji Przedsiębiorców Geodezyjnych Waldemar Klocek postawił kilka istotnych pytań. Bez odpowiedzi na nie trudno mówić o zmianach w prawie geodezyjnym. Oto one:
? Czy administracja geodezyjna powinna być dalej zaliczana do administracji ogólnej czy też powinna mieć status administracji specjalnej?
? Czy kataster w obecnej formule ma rację bytu, czy też sensowniejsze byłoby ograniczenie go tylko do roli „strażnika” praw własności, pozostawiając przy ewidencji gruntów, budynków i lokali możliwość obsługiwania innych niż katastralne potrzeb obywateli i administracji?
? Czy sensowne jest podtrzymywanie dotychczasowej idei ośrodków dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, czy też należałoby traktować zasób wyłącznie jako archiwalne zaplecze dokumentacyjne katastru, KSIT itp.?

Prezes Geodezyjnej Izby Gospodarczej Wojciech Matela przypomniał m.in. przedwojenne ustawy dotyczące geodezji: krótkie, zwięzłe i uniwersalne, w przeciwieństwie do obecnie wydawanych aktów. Dlatego, według niego, stanowiąc nowe prawo, trzeba zmierzać do uproszczenia procedur związanych z gromadzeniem i udostępnianiem danych, należy zoptymalizować struktury administracji geodezyjnej oraz zapewnić finansowanie administracji adekwatne do realizowanych przez nią zadań. Dyskutując o nowym prawie „jesteśmy zbyt przywiązani do działania w utartych schematach, często nie chcemy zadać sobie trudu, by oderwać się od rutyny i zmienić swój sposób myślenia” zauważył przedstawiciel wykonawstwa geodezyjnego.

I właśnie zmiany sposobu myślenia należałoby życzyć wszystkim tym, którzy chcą zrealizować wizję nowoczesnej geodezji. Polityczne pole do dyskusji o niej zostało właśnie otwarte.
W seminarium wzięli udział m.in. posłowie PiS: Marek Kuchciński, Izabela Kloc, Anna Paluch, Krzysztof Jurgiel, Michał Wojtkiewicz (troje ostatnich ma wykształcenie geodezyjne).

Więcej o seminarium i wywiad z wiceministrem Piotrem Piętakiem w kwietniowym numerze GEODETY. Zdjęcia w Fotogalerii.

Jerzy Przywara