AGH: specjaliści od górnictwa poznają tajniki GIS-u

Od nowego roku akademickiego studenci drugiego roku kierunku górnictwo i geologia na Wydziale Górnictwa i Geoinżynierii Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie po raz pierwszy rozpoczną zajęcia z przedmiotu Systemy Informacji Przestrzennej.

fot. G. Ciępka KNGK "Geoinformatyka"

Program zajęć był tworzony przy współudziale Komisji Geomatyki Górniczej PTIP składającej się z przedstawicieli KGHM, Katowickiego Holdingu Węglowego oraz Kompanii Węglowej. Nacisk na tym kursie położony będzie m.in. na wykorzystanie danych z podziemnego skanowania laserowego. Studenci mają ćwiczyć na chmurze z pomiarów Kopalni Ćwiczebnej „Sztygarka” w Dąbrowie Górniczej (fot. obok), która została zeskanowana w czerwcu zeszłego roku przez studentów koła naukowego „KNGK Geoinformatyka”. – Pomimo że kopalnia ta jest już obiektem muzealnym, kolejny raz, choć w nieco innym wymiarze, posłuży do kształcenia nowego pokolenia kadr górniczych naszego kraju – podkreśla dr Artur Krawczyk z Wydziału Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, który będzie prowadził te zajęcia.

Kolejnym zagadnieniem w treści przedmiotu będą geomatyczne techniki pomiarów deformacji terenu wywołanych podziemną eksploatacją górniczą. W ramach tej części studenci zapoznają się z radarową interferometrią satelitarną (InSAR), która dostarcza danych o przyrostach niecki obniżeniowej z dokładnością do kliku milimetrów. Technologia ta przez wiele lat stanowiła źródło informacji o bieżącym stanie deformacji terenu dla KGHM „Polska Miedź” SA.

Interferogram obrazujący 3 miesiące obniżeń terenu wywołanych przez eksploatację 23 oddziałów wydobywczych kopalń LGOM (autor Z. Perski)

Studenci zapoznają się także z lotniczym skaningiem laserowy, na podstawie którego można np. opracować aktualne mapy zagospodarowania terenu górniczego ze szczególnym uwzględnieniem zabudowy terenu. Warto podkreślić, że właściwie już większość przedsiębiorstw górniczych węgla kamiennego w Polsce skorzystała w tej kwestii z usług MGGP Aero. Firma ta, wykorzystując lotniczy skaning, opracowywała podkłady mapowe wykorzystane później do wykonania załączników do planów ruchu. Właśnie lotnicze skany tej firmy wykonane na zamówienie Bytomia będą użyte na zajęciach dla studentów geologii i górnictwa. Dzięki zapobiegliwości władz tego miasta lotnicze skanowanie zostało wykonane kilka razy na przestrzeni ostatnich kilku lat, co pozwala zaobserwować zmiany wysokościowe terenu. Tym samym uzyskano niezależne źródło danych, za pomocą którego można weryfikować przyrosty obniżeń terenu podane w planie ruchu przez zakłady górnicze Kompanii Węglowej.

Tematem zajęć będą ponadto analizy GIS, w szczególności śledzenie zmian powierzchni terenu, zarówno ich rejestracja, jak i prognozowanie zmian stosunków wodnych oraz zagrożeń obiektów budowanych. Zagadnienia te są szczególnie istotne w kontekście nowych wymagań prawnych w zakresie sporządzania planów ruchu podziemnego zakładu górniczego. Znacząco bowiem wzrosły wymagania dotyczące śledzenia i prognozowania zmian stosunków wodnych. Poza tym studenci zaznajomią się z najnowszymi technologiami stosowanymi w systemach informacji przestrzennej, wolnym oprogramowaniem i danymi (OpenStreetMap) czy dyrektywą INSPIRE. Nauczą się także budować projekt GIS oraz zapoznają się z technologią GPS.

Źródło: Artur Krawczyk