Zróbmy nowy Narodowy Atlas Polski

Setna rocznica odzyskania niepodległości jest świetną okazją do wydania nowego Narodowego Atlasu Polski. Ale czasu na jego wydanie – wbrew pozorom – jest bardzo niewiele. O tym, jak podołać temu wyzwaniu, dyskutowano dziś (19 kwietnia) w Katedrze Kartografii Uniwersytetu Warszawskiego.

Poprzedni Narodowy Atlas Polski (NAP) wydawany był w latach 1993-98. Bardzo szybko stracił on jednak na aktualności (choćby ze względu na nowy podział terytorialny kraju), krytykowana była również jego archaiczna i nieporęczna forma. Z tego względu w Instytucie Geografii i Przestrzennego Gospodarowania PAN już w 2003 roku zrodziła się koncepcja kolejnego NAP. Jednak głównie z powodów finansowych projekt nie nabrał wówczas konkretnych kształtów.

Osiem lat później ideę atlasu spróbował wskrzesić prof. Przemysław Śleszyński z IGiPZ PAN, publikując na łamach „Przeglądu Geograficznego” artykuł namawiający do rozpoczęcia prac nad tą publikacją, tak aby była ona gotowa na obchody setnej rocznicy odzyskania niepodległości Polski. Po kilku miesiącach do pomysłu pozytywnie odniósł się Główny Urząd Geodezji i Kartografii. Latem zeszłego roku GUGiK ogłosił nawet badanie rynku, które miało być wstępem do prac nad koncepcją NAP. Choć do badania zgłosił się IGiPZ PAN, to z braku środków Urząd unieważnił całą procedurę.

Pomysł jednak całkowicie nie upadł, bo listopadzie 2012 roku chęć współudziału w opracowaniu atlasu zgłosił Instytut Geodezji i Kartografii. Wciąż toczą się także rozmowy na temat tego atlasu w GUGiK. Sprawy zdają się więc iść w dobrym kierunku, ale by zdążyć do 2018 roku, muszą znacznie przyspieszyć. Wciąż nie wiadomo bowiem nic o treści czy formie atlasu, nie wspominając o finansowaniu czy organizacji tego szeroko zakrojonego przedsięwzięcia.

Dzisiejsze seminarium na Uniwersytecie Warszawskim miało rozpocząć dyskusję na te tematy. Wśród kartografów jest zgoda w zasadzie tylko co do tego, że atlas ma powstać. Ale w jakiej formie? Prof. Przemysław Śleszyński sugeruje, by podstawą było wydanie papierowe, a ich uzupełnieniem – wydanie elektroniczne na płycie DVD oraz w formie internetowego serwisu mapowego. Z kolei dyrektor IGiK Marek Baranowski uważa, że punktem wyjścia powinno być powiązanie atlasu z krajową infrastrukturą informacji przestrzennej, w tym z rządową witryną Geportal.gov.pl. Do tego NAP należy opracować także w formie książkowej oraz coraz popularniejszych e-booków.

Kolejną osią sporów może okazać się tematyka map. Podczas seminarium na UW zaprezentowano zawartość najciekawszych atlasów narodowych, tj. ze Szwecji, Szwajcarii, Rosji, Hiszpanii i Niemiec. Ten krótki przegląd udowodnił, że każdy kraj ma zupełnie inny pomysł treść tego typu prezentacji. Największym problemem są jednak pieniądze, a właściwie ich brak. Główny ciężar finansowania atlasu spadnie zapewne na GUGiK, a ten nie dysponuje na razie wystarczającymi środkami.

To, czy uda przygotować atlas na rocznicę odzyskania niepodległości, rozstrzygnie się już wkrótce. Według proponowanego przez IGiK harmonogramu, aby się wyrobić ze wszystkimi pracami, jeszcze we wrześniu tego roku powinny być gotowe założenia atlasu, a do połowy przyszłego roku – jego szczegółowa koncepcja.

Więcej o koncepcji nowego Narodowego Atlasu Polski w majowym GEODECIE

Jerzy Królikowski