Resort sprawiedliwości odpowiada ws. ksiąg wieczystych

Na prośbę Polskiego Towarzystwa Geodezyjnego Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło swoje stanowisko w sprawie m.in. sprostowania nieaktualnych wpisów w księgach wieczystych w zakresie oznaczenia nieruchomości.

Przypomnijmy, że w listopadowym piśmie do resortu sprawiedliwości PTG pytało Jarosława Gowina:
• Czy prawidłowym jest, aby w obowiązującym obecnie stanie prawnym dokonywanie wpisu w Dziale I księgi wieczystej (sprostowanie oznaczenia nieruchomości) było realizowane przy użyciu innych oznaczeń niż wykazanych w aktualnie obowiązującym katastrze nieruchomości (ewidencji gruntów i budynków)? W szczególności, czy sprostowania oznaczenia nieruchomości w obecnie prowadzonej księdze wieczystej można dokonać, posługując się nieaktualnymi już określeniami np. parcel gruntowych (parcel budynkowych) lub ich części?
• Czy w obecnym porządku prawnym prawidłowym jest dokonywanie wpisów w dawnych księgach wieczystych (w szczególności w zakresie oznaczenia nieruchomości)?
• Czy zasadnym jest żądanie, w przypadku pierwotnego nabycia własności nieruchomości, sporządzania dokumentacji geodezyjnej mającej na celu dokonywanie wpisów w księgach wieczystych (dawnych księgach wieczystych) w zakresie oznaczenia nieruchomości, dla których nie zachodzi następstwo prawne?
• O jakich „innych dokumentach” jest mowa w art. 27 ust 3 ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz §28 ust.1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbioru dokumentów? Kto jest uprawniony do sporządzania takich dokumentów oraz w jakich przypadkach konieczne jest ich sporządzenie?

W imieniu Jarosława Gowina stanowisko MS przedstawił dyrektor Departamentu Prawa Cywilnego Jan Błonkowski. Pisze on m.in., że uzasadniony wydaje się pogląd o niemożności sprostowania oznaczenia nieruchomości w księdze wieczystej na podstawie nieaktualnych już określeń nawiązujących do dawnych jednostek, takich jak parcele gruntowe czy budynkowe. Dane katastru nieruchomości muszą bowiem korelować z oznaczeniem nieruchomości w księdze wieczystej, choć prawo nie wymaga w tym zakresie jednakowej szczegółowości, a to z uwagi na różny cel tych rejestrów.

Odnośnie drugiego pytania, to zdaniem Jana Błonkowskiego w księdze dawnej teoretycznie dopuszczalne jest dokonywanie wpisów dotyczących tylko: wykreślenia obciążeń, odłączenia z księgi jednej z nieruchomości nią objętych lub części nieruchomości, która ma stanowić odrębną nieruchomość, a także dotyczących ograniczeń w rozporządzaniu nieruchomością oraz hipoteki przymusowej. Problem ten jest jednak bardziej złożony, bo w zasobach sądów znajdują się księgi wieczyste dawne, które według obowiązujących przepisów nie utraciły mocy prawnej.

Co do trzeciego pytania, to w przypadku pierwotnego nabycia własności nieruchomości pominięcie stosowania § 36 rozporządzenia w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów może mieć miejsce jedynie w sytuacji odłączenia z nieruchomości macierzystej całej dotychczasowej działki bez zmiany jej konfiguracji (kształtu i obszaru). Odnosząc się natomiast do twierdzenia PTG, że „akt własności ziemi jest dokumentem wystarczającym do założenia księgi wieczystej, a odwoływanie się do dokumentów poprzedzających ten stan jest bezprzedmiotowe”, zauważa, że akt ten stanowi jedynie podstawę do ujawnienia prawa własności w dziale II księgi wieczystej, tym samym nie jest wystarczający do założenia kw.

W kwestii „innych dokumentów”, o których mowa w art. 27 ust 3 ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz §28 ust.1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów Jan Błonkowski przykładowo wskazuje art. 12 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, zgodnie z którym podział nieruchomości zatwierdza się decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, a linie rozgraniczające teren, ustalone decyzją o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, stanowią linie podziału nieruchomości, zaś decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanowi podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej i w katastrze nieruchomości.

Pełna treść listu MS do PTG

JK