Ciekawe Tematyarchiwum Geodetywiadomościnewsletterkontaktreklama
Najnowsze wydarzenia z dziedziny geodezji, nawigacji satelitarnej, GIS, katastru, teledetekcji, kartografii. Nowości rynkowe, technologiczne, prawne, wydawnicze. Konferencje, targi, administracja.
blog

Doktryna "obronna" ZSRR


Propaganda ZSRR przedstawiała doktrynę Układu Warszawskiego jako jednoznacznie obronną, ale w rzeczywistości miała ona głównie charakter ofensywny. Na podstawie dokumentów przekazywanych do USA przez płk. Ryszarda Kuklińskiego oraz przejętych po byłej NRD można domniemywać, że jeszcze do drugiej połowy lat 80. w planach strategicznych UW przewidywano zajęcie terytorium Europy Zachodniej – dojście do granicy francuskiej – w ciągu 13-15 dni. W następnej kolejności (po 30-35 dniach walk) zakładano opanowanie pozostałej części Europy Zachodniej58. Polska miała być państwem tranzytowym, przez które odbywałby się przemarsz jednostek Armii Radzieckiej i jej zaopatrzenia na zachód Europy. Wojsko nasze na czas wojny w ramach UW miało tworzyć front polski, którego zadaniem było prowadzenie operacji na kierunku nadmorskim (północne Niemcy), włącznie z zajęciem Danii.

Potwierdzeniem, że obowiązywała taka doktryna, są również mapy topograficzne i geograficzne wydawnictwa specjalne, które były opracowywane przez Rosjan i ich sojuszników na cały świat. Doktryna bolszewicka głoszona przez Lenina, a następnie Stalina o podboju państw europejskich i przekształceniu ich w republiki sowieckie oraz doprowadzeniu do rewolucji ogólnoświatowej nie znikła w 1920 r. pod Warszawą, istniała w zamysłach przywódców radzieckich jeszcze pod koniec lat 80. Rosjanie opracowali na cały świat mapy w skali 1:1 000 000, 1:500 000, 1:200 000; na znaczne obszary Europy, Azji, Afryki Północnej i Ameryki Północnej mapy w skali 1:100 000; na znaczne obszary Europy, Bliskiego i Dalekiego Wschodu (w tym Chiny) mapy w skali 1:50 000. Na wybrane aglomeracje Europy, Azji, Ameryki Północnej wykonano plany w skali 1:10 000 i 1:25 000. Wszystkie wyżej wymienione mapy były opracowaniami typowo wojskowymi, zawierały szczegółowe charakterystyki terenu, urządzeń drogowych i hydrotechnicznych. Z analiz przeprowadzonych przez Brytyjczyków59 wynika, że Rosjanie, poza mapami własnego terytorium, wykonali 230 tys. godeł map w skalach od 1:1 000 000 do 1:25 000 na różne obszary świata. Historia kartografii wojskowej zna wiele przykładów wykonywania map przez własne służby na obszary innych państw, jednak to, czego dokonali kartografowie ZSRR, jest ewenementem na skalę światową.

W lutym 2003 r. w szwedzkim dzienniku „Aftonbladet” ukazał się artykuł „Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich zaplanował opanowanie Szwecji. Szczegółowe mapy tego kraju zrobione przez radzieckich tajnych agentów wstrząsnęły Szwedami”. Przedstawiono w nim charakterystykę rosyjskich opracowań na obszar Szwecji. Oprócz opisu map w skalach 1:50 000 i 1:100 00060 ocenie poddano wykonane przez Rosjan w 1987 r. mapy (plany) w skali 1:10 000 i 1:25 000 wybrzeża wokół Sztokholmu, Karlskrony i Helsingborga, gdzie znajdują się bazy szwedzkiej Marynarki Wojennej w strefie Morza Bałtyckiego. Opracowania te ukazywały wszystkie obronne instalacje miast, jak również tajne drogi wodne i miejsca dogodne do desantowania. Rząd Szwecji Perssona Gorana rozważał wysłanie do rządu Rosji noty protestacyjnej w sprawie tych map.

Podobnie było w 2005 r. w Wielkiej Brytanii, gdzie społeczeństwo zszokowały artykuły, które ukazały się w periodyku „Sheetlines” (numery 72-75 z 2005 r.) wydawanym przez The Charles Close Society (www.charlesclosesociety.org), oraz programy telewizyjne i radiowe BBC, w których przedstawiono mapy, jakie opracowali Rosjanie na ten kraj. Okazało się, że oprócz map topograficznych w skalach 1:50 000 i 1:100 000 były też przygotowane szczegółowe plany miast61 z zaznaczeniem i charakterystyką wszystkich obiektów ważnych ze względu na bezpieczeństwo i obronność oraz plany portów, na których umieszczono informacje tajne, niedostępne na mapach narodowych. Takie opracowania były wydawane jeszcze pod koniec lat 80. W powyższych artykułach są wymienione, oprócz szczegółowych planów miast i portów Szwecji i Wielkiej Brytanii, plany większych miast i portów Francji (Paryż, Calais62), Danii (Kopenhaga), Irlandii (Dublin), Finlandii (Helsinki), Hiszpanii (Santander). Bardzo często były one bardziej aktualne niż wydawnictwa narodowe63. Do ich opracowania Rosjanie wykorzystywali zdjęcia satelitarne (od 1962 r.), materiały pozyskane przez agentów oraz materiały narodowe, często wykradane przez współpracowników wywiadu radzieckiego. Opracowywanie tak szczegółowych map i planów jednoznacznie sugeruje, że Rosjanie w swoich wojskowych planach strategicznych zakładali zajęcie tych terytoriów.

Podpisanie Układu Warszawskiego wiązało się z cyklicznymi spotkaniami szefów służb topograficznych armii członków paktu, z których pierwsze odbyło się pod koniec 1955 r. w Pradze. Rosjanie, poza omówieniem problemów związanych z wydaniem map w skali 1:25 000, narzucili kierunki zmian struktur organizacji i wyposażenia jednostek topograficznych. Przynależność Polski do UW miała swoje implikacje dla Służby Topograficznej WP, stopniowo zmieniano strukturę organizacyjną jednostek topograficznych, dostosowując ją do działań na dużych odległościach, na obcym terytorium. Liczba i pracochłonność zadań związanych z przynależnoś­cią do układu z każdym rokiem wzrastała. Wykonywanie map i geograficznych opracowań specjalnych na obszary poza Polską angażowało znaczny potencjał służby i pochłaniało olbrzymie środki finansowe.

W tym czasie, kiedy wojsko przygotowywało się do „opanowania” Europy, państwowe przedsiębiorstwa geodezyjne uzyskiwały zgodę na wykonywanie prac geodezyjnych w ramach CHZ Polservice64 w Korei Północnej, Wietnamie, Iraku i Libii.

12. Gen. bryg. Teodor Naumienko, szef Oddziału Topograficznego Szt. Gł. WP (15 sierpnia 1944 r. – 1 lipca 1945 r.), szef WIG (2 lipca 1945 r. – 14 października 1948 r.),szef Zarządu Top. Szt. Gen. WP (17 grudnia 1956 r. – 1 czerwca 1968 r.)

W grudniu 1956 r. powrócił do służby, po zwolnieniu z aresztu, na stanowisko szefa Zarządu Topograficznego Szt. Gen. WPpłk Teodor Numienko65 (fot. 12); rozpoczęło się wycofywanie ze służby oficerów radzieckich66. Jednak nasza przynależność do Układu Warszawskiego w dalszym ciągu określała kierunki prac kartograficznych i geodezyjnych oraz rzutowała na zmiany strukturalne. Zimna wojna, szczególnie kryzys polityczny w Berlinie w 1961 r., a następnie na Kubie w 1962 r., prowadziły do spirali zbrojeń. Dla służb topograficznych państw UW oznaczało to dostosowanie struktur organizacyjnych do nowych wyzwań oraz wzmożoną produkcję różnych wydawnictw geograficznych na obszar Europy Zachodniej.

W Wojsku Polskim w 1962 r. utworzono przy okręgach wojskowych67 mobilne (polowe) drukarnie map. Ich zadanie polegało głównie na przygotowaniu do druku map specjalnych i dokumentów bojowych podczas działań bojowych na Zachodnim Teatrze Działań Wojennych. Na początku lat 70. drukarnie te zostały doposażone w specjalistyczny sprzęt i przemianowane na okręgowe drukarnie i składnice map. Posiadały też wtórniki diapozytywów map, podjęte zostały również próby wykonania z tych diapozytywów mikrofilmów, na podstawie których miał być wykonywany druk w warunkach polowych. Specjalny (duży) polowy zestaw drukarski otrzymała jednostka kartograficzna w Komorowie. Składnice polowe wyposażono w pojazdy, w których mapy były przewożone w kontenerach według godeł arkuszy. Poza składnicami okręgowymi utworzono na początku lat 50. składnice map w Komorowie i Białobrzegach68, a w 1969 r. – w Drawnie. W planach wojennych przewidywano ich przemieszczanie na zachód transportem kolejowym. Pod koniec lat 80. liczba map zgromadzonych w tych składnicach (na Zachodni Teatr Działań Wojennych, głównie do rubieży Renu i Mozy) znacznie przekraczała 150 mln egzemplarzy, nie licząc katalogów punktów geodezyjnych i opracowań specjalnych oraz map (zestawów), które jednostki wojskowe przechowywały u siebie w kancelariach w brezentowych workach. Druk takich ilości map (oraz zużycie materiałów eksploatacyjnych) szczególnie mocno obciążał budżet służby i angażował znaczny potencjał ludzki.


Ewolucja OSM od 2006 do 2018 roku
czy wiesz, że...
© 2023 - 2024 Geo-System Sp. z o.o.

O nas

Geoforum.pl jest portalem internetowym i obszernym kompendium wiedzy na tematy związane z geodezją, kartografią, katastrem, GIS-em, fotogrametrią i teledetekcją, nawigacją satelitarną itp.

Historia

Portal Geoforum.pl został uruchomiony przez redakcję miesięcznika GEODETA w 2005 r. i był prowadzony do 2023 r. przez Geodeta Sp. z o.o.
Od 2 maja 2023 roku serwis prowadzony jest przez Geo-System Sp. z o.o.

Reklama

Zapraszamy do kontaktu na adres
redakcji:

Kontakt

Redaktor prowadzący:
Damian Czekaj
Sekretarz redakcji:
Oliwia Horbaczewska
prześlij newsa

facebook twitter linkedIn Instagram RSS