SDI

Infrastruktura danych przestrzennych

Dariusz Gotlib, Robert Olszewski

W ostatnich latach zarówno na Å›wiecie, jak i w Polsce powstaÅ‚o wiele systemów informacji geograficznej. Systemy GIS wdrażane sÄ… przez instytucje rzÄ…dowe i samorzÄ…dowe oraz przez firmy prywatne. Wobec powszechnoÅ›ci stosowania technologii GIS, a zarazem wobec żywioÅ‚owoÅ›ci tego procesu, konieczne jest jednak zdefiniowanie pewnych standardów w zakresie wytwarzania danych przestrzennych, ich dystrybucji i interoperacyjnoÅ›ci systemów (oznaczajÄ…cej ich współdziaÅ‚anie w zakresie dostÄ™pu do danych i możliwoÅ›ci wykonywania analiz przestrzennych w różnych systemach). Z zagadnieniem tym wiąże siÄ™ pojÄ™cie infrastruktury danych przestrzennych (SDI – Spatial Data Infrastructure). SDI to zespół Å›rodków prawnych, organizacyjnych, ekonomicznych i technicznych, które zapewniajÄ… powszechny dostÄ™p do danych i usÅ‚ug geoinformacyjnych dotyczÄ…cych okreÅ›lonego obszaru, przyczyniajÄ… siÄ™ do efektywnego stosowania geoinformacji dla zrównoważonego rozwoju tego obszaru, umożliwiajÄ… racjonalne gospodarowanie zasobami geoinformacyjnymi (J. Gaździcki, 2004). W zależnoÅ›ci od rozlegÅ‚oÅ›ci terenu, dla którego tworzy siÄ™ infrastrukturÄ™ danych przestrzennych, można wyróżnić infrastruktury:

• lokalnÄ…,
• regionalnÄ…,
• krajowÄ…,
• miÄ™dzynarodowÄ…
• globalnÄ….
  
  Infrastruktura danych przestrzennych obejmuje zatem powiązane ze sobą, zdolne do współdziałania systemy i bazy danych przestrzennych zawierające dane i metadane o odpowiedniej treści i jakości, technologie teleinformatyczne i geoinformacyjne stosujące powszechnie akceptowane standardy, przepisy prawne, struktury organizacyjne, rozwiązania ekonomiczne oraz twórców i użytkowników geoinformacji.

  Jedną z pierwszych ustaw regulujących zagadnienia SDI (Spatial Data Infrastructure) na szczeblu krajowym podpisał prezydent USA Bill Clinton (dyrektywa 12 906 z kwietnia 1994 r.). Obecnie (2006 r.) trwają intensywne prace nad dyrektywą Unii Europejskiej normującą plany rozwoju europejskiej infrastruktury danych przestrzennych (INSPIRE). Stworzy ona prawną podstawę do zbudowania i działania infrastruktury informacji przestrzennej w Europie w celu formułowania, wdrażania, monitorowania i oceny polityki Wspólnoty na wszystkich poziomach działania oraz dostarczania informacji społeczeństwu. Głównym celem INSPIRE jest zwiększenie i udoskonalenie dostępności danych przestrzennych dla podejmowania decyzji w ramach Wspólnoty i wdrażania jej polityki w krajach członkowskich.

  

  Dyrektywa koncentruje się na polityce dotyczącej środowiska, lecz jest także otwarta na rozszerzenie w innych dziedzinach gospodarki, takich jak rolnictwo, transport i energia. Propozycja dotyczy w szczególności informacji potrzebnej do monitorowania i poprawy stanu środowiska, w tym powietrza, wody, gleby i środowiska naturalnego. Polska jako członek Unii Europejskiej bierze aktywny udział w pracach nad dyrektywą INSPIRE, planując zarazem rozwój krajowej infrastruktury danych przestrzennych. Przykładem tych działań może być harmonizacja baz danych referencyjnych TBD i VMap L2 czy też opracowywanie urzędowych baz danych tematycznych na podstawie zgromadzonych w zasobie cyfrowych danych topograficznych.

  
  Dr Dariusz Gotlib i dr Robert Olszewski są pracownikami Zakładu Kartografii Politechniki Warszawskiej, 2010