|
Gen. bryg. Bolesław Jaźwiński
Szef Instytutu Wojskowo-Geograficznego od stycznia do lipca 1920 r. Szef Instytutu Wojskowo-Geograficznego, a po zmianie nazwy szef Wojskowego Instytutu Geograficznego od 1 października 1920 r. do 16 maja 1926 r.
Bolesław Jaźwiński urodził się 30 listopada 1882 r. w majątku Buczemele, w byłym pow. grodzieńskim. Po ukończeniu gimnazjum w Wilnie w 1900 r., odbył jednoroczną ochotniczą służbę wojskową w armii rosyjskiej. Następnie uczęszczał do szkoły wojskowej w Tyflisie, którą ukończył w stopniu podporucznika piechoty w 1904 r.
W 1905 r. brał udział w wojnie rosyjsko-japońskiej jako młodszy oficer pułku piechoty. W ekspedycji na Kretę był dowódcą kompanii piechoty.
W 1913 r. ukończył Mikołajewską Akademię Inżynieryjną i został przeniesiony do służby w wojskach inżynieryjnych.
Od wybuchu I wojny światowej do lutego 1915 r. kierował pracami fortyfikacyjnymi przy budowie twierdzy Grodno, a następnie do kwietnia 1917 r. służył w armii rosyjskiej na różnych stanowiskach w wojskach inżynieryjnych.
Po rewolucji lutowej 1917 r. wśród Polaków w Rosji powstał żywiołowy pęd do formowania odrębnych polskich oddziałów. 24 marca 1917 r. w Piotrogrodzie powstał Związek Polaków Wojskowych, organizacja, która podjęła się zrzeszania wszystkich Polaków służących w armii rosyjskiej. W następnych miesiącach związków takich powstało kilkanaście. Od 7 do 22 czerwca 1917 r. w Piotrogrodzie odbył się 1. Ogólny Zjazd Związków Polaków Wojskowych. Po wybuchu rewolucji Jaźwiński wystąpił z armii rosyjskiej i przystąpił (jawnie) do formowania Polskiej Siły Zbrojnej na terenie Rosji. Brał udział w obradach 1. Zjazdu Związku Polaków Wojskowych i został członkiem Naczelnego Polskiego Wojskowego Komitetu Wykonawczego tzw. Naczpolu. Komitet podjął się formowania Wojska Polskiego w Rosji. Na początku lipca 1917 r. rozpoczęło się tworzenie 1. Korpusu Polskiego, którego dowódcą został gen. Józef Dowbor-Muśnicki.
W pierwszej połowie sierpnia 1917 r. w jednym z pierwszych rozkazów dziennych dowódca 1. Korpusu Polskiego powołał na stanowisko dowódcy tworzonego 1. Pułku Inżynieryjnego, a zarazem naczelnego inżyniera korpusu – ppłk. Bolesława Jaźwińskiego. Z ogromną energią i zaangażowaniem w ciągu kilku miesięcy Jaźwiński zorganizował pułk zgodnie z etatem i przystąpił do tworzenia kompanii saperów w dywizjach. Dla żołnierzy pułku utworzył szkołę podoficerską i szkołę dla analfabetów.
Na początku 1918 r. 1. Korpus Polski nie podporządkował się Radzie Komisarzy Ludowych w sprawie tzw. demokratyzacji jednostek wojskowych (likwidacji stopni oficerskich i zastąpienia etatów oficerskich przez komitety rewolucyjne). Spowodowało to decyzję władz radzieckich o jego rozbrojeniu. Gen. Dowbor-Muśnicki zaprotestował, a wobec braku reakcji na protest i widząc całkowity rozkład i dezorganizację w szeregach załogi twierdzy Bobrujsk, 3 lutego 1918 r. nakazał opanować twierdzę. Komendantem twierdzy po jej opanowaniu został Jaźwiński. 1 marca 1918 r. powierzono mu ponadto dowództwo nad 2. Dywizją Strzelców Polskich. W tym czasie Jaźwiński jako komendant twierdzy wykazał bardzo duże zdolności organizacyjne i taktyczne w zakresie zabezpieczenia twierdzy przed ponownym opanowaniem przez bolszewików. Gen. Dowbor-Muśnicki, pragnąc wyróżnić najbardziej zasłużonych żołnierzy w walkach z bolszewikami o opanowanie twierdzy Bobrujsk, wydał 17 lutego 1918 r. specjalny rozkaz, czytamy w nim m.in.: ppłk. Bolesława Jaźwińskiego, byłego dowódcę pułku inżynieryjnego, a obecnie dowódcę 2. Dywizji Strzelców, nagradzam wstążeczką amarantową [najwyższe odznaczenie w 1. Korpusie Polskim, wstążeczka symbolizująca kolor narodowy długości 3 cm i szerokości 1 cm noszona była na lewej klapie munduru] za to, że podczas koncentracji korpusu w okolicach Bobrujska, kiedy pod wpływem agitacji bolszewickiej inżynieryjny pułk doszedł prawie do zupełnego rozproszenia z 200 żołnierzami tego pułku wyruszył z okolic Łapicze na pomoc oddziałom 2. Dywizji Strzelców do Bobrujska, a następnie objąwszy dowództwo nad załogą Bobrujska pomyślnie kierował walkami z bandami bolszewickimi.
W następnych miesiącach korpus zaangażowany był w walkach z wojskami radzieckimi, znalazł się również w zasięgu ofensywy wojsk niemieckich. Po kilku miesiącach pertraktacji 22 maja 1918 r. rozpoczęła się demobilizacja korpusu przez Niemców.
Ppłk Jaźwiński pod koniec lipca 1918 r. powrócił z Bobrujska do Warszawy i ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego. 12 listopada 1918 r. w stopniu pułkownika został wyznaczony na dowódcę Okręgu Wojskowego Warszawskiego, na tym stanowisku pozostawał do końca marca 1919 r. Przez następne cztery miesiące był dowódcą 16. Brygady Piechoty na froncie mazowieckim, a od sierpnia 1919 r. do stycznia 1920 r. dowódcą grupy WSCHÓD na froncie litewsko-białoruskim.
| 
