Ciekawe Tematyarchiwum Geodetywiadomościnewsletterkontaktreklama
Najnowsze wydarzenia z dziedziny geodezji, nawigacji satelitarnej, GIS, katastru, teledetekcji, kartografii. Nowości rynkowe, technologiczne, prawne, wydawnicze. Konferencje, targi, administracja.
publikacje
blog

Archiwum GEODETY

Internetowe Archiwum GEODETY jest ogólnodostępne i zawiera:
• wszystkie artykuły zamieszczone w miesięczniku GEODETA w latach 1995–2023 w postaci osobnych plików PDF;
• wszystkie wydania miesięcznika GEODETA z lat 1995–2023 w postaci plików PDF.
Pliki można ściągać do wykorzystania na własne potrzeby. Copyright GEODETA Sp. z o.o. i następcy prawni. Wszystkie prawa zastrzeżone łącznie z tłumaczeniami na języki obce.

W przypadku problemów z dostępem do internetowego Archiwum GEODETY prosimy o kontakt mailowy (geoforum@geoforum.pl)


1995•1996•1997•1998•1999•2000•2001
2002•2003•2004•2005•2006•2007•2008
2009•2010•2011•2012•2013•2014•2015
2016•2017•2018•2019•2020•2021•2022
2023
| Czerwiec 2016, Nr 6 (253) |


• Klątwa czerwonej pieczątki, czyli jak respektowane jest stanowisko GUNB ws. uwierzytelniania • Narzędzia dla biegłych sądowych w sprawach dotyczących rozgraniczeń i podziałów proponuje Bogdan Grzechnik • Wpis w EGiB a własność nieruchomości – sędzia Magdalena Durzyńska omawia kolejny przypadek z praktyki • ...

powrót

Henryk Bartoszewicz

Wielka kartografia małych miast

Zorganizowaną przez AGAD w Warszawie wystawę „Wielka kartografia małych miast XVII-XIX wieku” można zwiedzać do 24 czerwca. Najciekawsze eksponaty przedstawia dr Henryk Bartoszewicz – autor scenariusza i kurator wystawy.

1. Plan sytuacyjny Golubia i Nowego Miasta Lubawskiego, oryginał 1655 r., kopia 1696 r., Erik Jönsson Dahlbergh, ok. 1:6000, wyd. Samuel Pufendorf, De rebus Carolo Gustavo Sveciae Rege gestis commentariorum libri septem /.../, Norimbergae 1696
1. Plan sytuacyjny Golubia i Nowego Miasta Lubawskiego, oryginał 1655 r., kopia 1696 r., Erik Jönsson Dahlbergh, ok. 1:6000, wyd. Samuel Pufendorf, De rebus Carolo Gustavo Sveciae Rege gestis commentariorum libri septem /.../, Norimbergae 1696
Najstarsze zachowane mapy wielkoskalowe miast Rzeczypospolitej z XVI i XVII w. to głównie kartografika dużych ośrodków: Gdańska, Krakowa, Warszawy i Wilna. Wśród nielicznych map małych miast dominują plany powstałe w okresie wojen prowadzonych na terytorium Rzeczypospolitej, obecnie znajdujące się głównie w zbiorach archiwów, bibliotek i muzeów szwedzkich. Do najcenniejszych należy dzieło Fryderyka Getkanta Topographica practica dedykowane królowi Władysławowi IV. Zawiera ono m.in. wykonane w latach 1634-35 plany Tczewa, Grudziądza, Gniewu, Nowego, Pilawy i Pucka. Ważne miejsce w dziejach kartografii miast polskich zajmują mapy wielkoskalowe sporządzone podczas wojny lat 1655-60 przez szwedzkiego kartografa i rysownika – generała Erika Jönssona Dahlbergha. W zbiorach Biblioteki Królewskiej w Sztokholmie (Kung­liga Biblioteket) przechowywany jest oprawny wolumin kopii prac tego wybitnego szwedzkiego inżyniera wojskowego wykonanych przez autora i przeznaczonych do reprodukowania w dziele Samuela Pufendorfa De rebus a Carolo Gustavo Sveciae rege gestis commentariorum libri septem elegantissimis tabulis aeneis exornaticum triplici indice, które zostało opublikowane w Norymberdze w 1696 r. Oprócz widoków i planów miast dużych obejmuje ono także kartografika: Brodnicy, Brześcia Kujawskiego, Brześcia Litewskiego, Gniewu, Gniezna, Golubia, Nowego Dworu Mazowieckiego, Nowego Miasta Lubawskiego (Nowego Miasta nad Drwęcą), Pińczowa, Pułtuska, Sandomierza i Ujazdu. Natomiast w szwedzkim Archiwum Narodowym (Riksarkivet) znajdują się oryginały wielu prac Dahlbergha. Niektóre ze skartowanych przez niego miast mają też w zbiorach szwedzkich wcześniejsze rękopiśmienne mapy innych autorów, w tym Brodnica (1628 r.), Gniew (1626 r.) i Pułtusk (1634 r.).

Na mapach wielkoskalowych Dahlbergha dominują te elementy treści, które były przydatne podczas operacji wojskowych. Szczegółowo przedstawiono na nich wszelkiego rodzaju fortyfikacje, zarówno dawne, jak i budowane w pierwszej połowie XVII w. Na niektórych mapach wyrysowano projektowane obiekty forteczne. Oznaczano także ważniejsze budowle w granicach fortyfikacji, sieć drożną i hydrograficzną oraz ukształtowanie terenu, co było ważne z punktu widzenia działań militarnych. Zarówno rękopiśmienne prace kartograficzne z okresu drugiej wojny polsko-szwedzkiej, jak i mapy zamieszczone w dziele Pufendorfa zawierające reprodukcje kartografików z tego okresu, głównie autorstwa Dahlbergha, są niezwykle ważnym źródłem z punktu widzenia nie tylko badaczy dziejów kartografii, ale także historyków miast polskich. Wartość dzieła Pufendorfa polega m.in. na tym, że w wielu przypadkach zawiera ono najstarsze plany miast i twierdz polskich, między innymi Golubia i Nowego Miasta Lubawskiego (to dosyć wyjątkowy przypadek mapy wielkoskalowej ukazującej na jednym arkuszu opracowanie kartograficzne dwóch miast – ryc. powyżej)...

Pełna treść bogato ilustrowanego artykułu w czerwcowym wydaniu miesięcznika GEODETA

powrót

dodaj komentarz

KOMENTARZE Komentarze są wyłącznie opiniami osób je zamieszczających i nie odzwierciedlają stanowiska redakcji Geoforum. Zabrania się zamieszczania linków i adresów stron internetowych, reklam oraz tekstów wulgarnych, oszczerczych, rasistowskich, szerzących nienawiść, zawierających groźby i innych, które mogą być sprzeczne z prawem. W przypadku niezachowania powyższych reguł oraz elementarnych zasad kultury wypowiedzi administrator zastrzega sobie prawo do kasowania całych wpisów. Użytkownik portalu Geoforum.pl ponosi wyłączną odpowiedzialność za zamieszczane przez siebie komentarze, w szczególności jest odpowiedzialny za ewentualne naruszenie praw lub dóbr osób trzecich oraz szkody wynikłe z tego tytułu.

ładowanie komentarzy

kalendarium imprez
filmy
Jak oszukać GPS?
czy wiesz, że...
© 2023 - 2024 Geo-System Sp. z o.o.

O nas

Geoforum.pl jest portalem internetowym i obszernym kompendium wiedzy na tematy związane z geodezją, kartografią, katastrem, GIS-em, fotogrametrią i teledetekcją, nawigacją satelitarną itp.

Historia

Portal Geoforum.pl został uruchomiony przez redakcję miesięcznika GEODETA w 2005 r. i był prowadzony do 2023 r. przez Geodeta Sp. z o.o.
Od 2 maja 2023 roku serwis prowadzony jest przez Geo-System Sp. z o.o.

Reklama

Zapraszamy do kontaktu na adres
redakcji:

Kontakt

Redaktor prowadzący:
Damian Czekaj
Sekretarz redakcji:
Oliwia Horbaczewska
prześlij newsa
facebook twitter linkedIn Instagram RSS