Ciekawe Tematyarchiwum Geodetywiadomościnewsletterkontaktreklama
Najnowsze wydarzenia z dziedziny geodezji, nawigacji satelitarnej, GIS, katastru, teledetekcji, kartografii. Nowości rynkowe, technologiczne, prawne, wydawnicze. Konferencje, targi, administracja.
blog

Geoludzie


ABCDFGHJKLMNOPRSŚTWZŻ

Henryk Arctowski (1871-1958)


Naukowiec, badacz terenów podbiegunowych. Urodził się 25 lipca 1871 roku w Warszawie w rodzinie Artztów pochodzącej z Wirtembergii (potem spolszczył nazwisko). Uczył się w Inowrocławiu; ale w sytuacji rozwijającego się Kulturkampfu rodzice przenieśli go do liceum do Liège (Belgia). Tam też rozpoczął studia, które kontynuował we Francji (m.in. na Sorbonie). Zdobył wszechstronne wykształcenie w zakresie nauk przyrodniczych, zwłaszcza chemii i geologii. W 1893 r. rozpoczął pracę w Instytucie Chemii Uniwersytetu w Liège. Jednak dwa lata później nastąpił przełom w jego karierze. Spotkał bowiem Adriena de Gerlache de Gomery, oficera belgijskiej Marynarki Wojennej, który organizował wyprawę badawczą w rejony Antarktydy. Za jego namową Arctowski zdecydował się zająć stroną naukową ekspedycji. Poświęcił się przygotowaniom z zakresu glacjologii, meteorologii, oceanografii. W ekspedycji na statku „Belgica” (1897-99) brali również udział początkujący wtedy badacze i podróżnicy Antoni Dobrowolski, Roald Amundsen (Norwegia) i Frederick Cook (USA). Wyprawa przyniosła wiele odkryć. Arctowski zaobserwował m.in. analogię pomiędzy budową geologiczną Południowych Andów a rejonami Antarktydy. Po powrocie opracowywał rezultaty ekspedycji i był zatrudniony w Obserwatorium Królewskim w Belgii, gdzie zajmował się klimatologią. W 1910 r. wziął udział w wyprawie na Spitsbergen i Lofoty (arch. na Morzu Norweskim). W tym samym roku z żoną, amerykańską śpiewaczką, przeniósł się do Nowego Jorku i podjął pracę w tamtejszej Bibliotece Publicznej (dyrektor Działu Przyrodniczego).

Arctowski zaangażował się także w działalność na rzecz odzyskania niepodległości przez Polskę. Pod jego kierownictwem powstał liczący niemal 2,5 tys. stron „Raport o Polsce”, zawierający ponad 130 map, rysunków i tabel. Korzystała z niego Komisja ds. Polski w czasie konferencji w Wersalu. Arctowski współpracował również z polską delegacją na konferencję (m.in. Ignacym Paderewskim, Romanem Dmowskim). Paderewski, już jako premier rządu RP, zaproponował mu stanowisko ministra oświaty. Arctowski odmówił. W 1920 r. powrócił do kraju i objął stanowisko kierownika Katedry (potem Instytutu) Geofizyki i Meteorologii na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Aktywnie działał w Międzynarodowej Unii Geograficznej. II wojna światowa zastała go w Waszyngtonie na Kongresie Międzynarodowej Unii Geodezyjno-Geofizycznej, gdzie reprezentował Polską Akademię Umiejętności i UJK. Podjął pracę w Smithsonian Institution w Waszyngtonie. W Stanach Zjednoczonych pozostał do końca życia. Zmarł 21 lutego 1958 r. w Waszyngtonie, został pochowany na  Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.
Arctowski napisał kilkaset publikacji naukowych, do dziś cytowanych w światowej literaturze przedmiotu. Na Antarktydzie znajduje się m.in. stacja naukowa, wulkan i półwysep jego imienia, a w Arktyce – góra i lodowiec. W 1969 r. Amerykańska Akademia Nauk ustanowiła Medal Arctowskiego przyznawany do dziś za badania fizyki Słońca i wzajemnych wpływów Słońca i Ziemi.

Oprac. Barbara Stefańska, grudzień 2010 r.

 









Testy skanera SPL w Kopenhadze
czy wiesz, że...
© 2023 - 2024 Geo-System Sp. z o.o.

O nas

Geoforum.pl jest portalem internetowym i obszernym kompendium wiedzy na tematy związane z geodezją, kartografią, katastrem, GIS-em, fotogrametrią i teledetekcją, nawigacją satelitarną itp.

Historia

Portal Geoforum.pl został uruchomiony przez redakcję miesięcznika GEODETA w 2005 r. i był prowadzony do 2023 r. przez Geodeta Sp. z o.o.
Od 2 maja 2023 roku serwis prowadzony jest przez Geo-System Sp. z o.o.

Reklama

Zapraszamy do kontaktu na adres
redakcji:

Kontakt

Redaktor prowadzący:
Damian Czekaj
Sekretarz redakcji:
Oliwia Horbaczewska
prześlij newsa

facebook twitter linkedIn Instagram RSS